PHÁT HUY VAI TRÒ CỦA NGƯỜI CAO TUỔI TRONG CÔNG TÁC KHUYẾN HỌC KHUYẾN TÀI Ở CÁC ĐỊA BÀN DÂN CƯ

Ở nước ta hiện nay, tại các địa bàn dân cư lớp người cao tuổi (NCT) giữ một vai trò quan trong các hoạt động xã hội, nhất là đối với công tác khuyến học khuyến tài, bởi ở họ có những phẩm chất sau:
Ông Đinh Văn Lành - Ủy viên BCH Hội khuyến học quận Hai Bà Trưng
      1. Trước hết NCT là lớp người giầu tiềm năng: Người xưa có câu: “Ngũ thập tri thiên mệnh”, con người đến tuổi 50 là đã biết “mệnh trời”; điều này như một lẽ tự nhiên đối với cuộc đời của mỗi người. Nên chắc chắn đến tuổi 60 và trên 60 (lớp NCT) trong họ sẽ rất giầu tiềm năng, nhất là tiềm năng trí tuệ. Họ là những lão nông tri điền, những công nhân lành nghề; những thầy cô giáo, những bác sĩ, kĩ sư giầu kinh nghiệm; là tiến sĩ, giáo sư đã từng có nhiều công trình nghiên cứu khoa học…
      Hiện nay thế giới đang bước vào giai đoạn già hóa dân số. NCT đã chiếm trên 10% dân số. Ở Việt Nam cũng mang đặc điềm chung đó. Và như vậy, tiềm năng của NCT được nhân lên gấp bội. Đây là dịp may, là thời cơ; nếu không biết phát huy nguồn tiềm năng to lớn này nó sẽ cùng với NCT ra đi theo quy luật tất yếu của đời người.
      2. Người cao tuổi đang còn có nhu cầu làm việc.
      Quan niệm “Lục thập bất đáo đình trung” của người xưa đến nay không còn phù hợp nữa. Trên thực tế lớp NCT ở nước ta hiện nay, mỗi người ở những nghề nghiệp khác nhau họ vẫn đang tiếp tục làm việc: Mở phòng khám bệnh, mở lớp dạy thêm, là chủ doanh nghiệp, là giám đốc công ty, là chủ đề tài cứu khoa học… Phần đông NCT đang trực tiếp tham gia công tác ở địa bàn dân cư. Có những địa bàn dân cư gần 100% NCT tham gia trong ban lãnh đạo: Cấp ủy chi bộ, Tổ dân phố, Mặt trận và các đoàn thể nhân dân (Trừ Chi đoàn Thanh niên) trong đó có tổ chức Hội Khuyến học. Họ tham gia với niềm đam mê nghề nghiệp và trách nhiệm với quê hương đất nước. Và như vậy, được tiếp tục làm việc là một trong những đòi hỏi, những nhu không thể thiếu được của lớp NCT.
      Trong bài thơ tự bạch khi đến tuổi 60, Bác viết:
      “Ăn khỏe ngủ ngon làm việc khỏe
      Trần mà như thế kém gì tiên”
      Thế là, cùng với việc chăm lo cho NCT được ăn ngon ngủ yên còn phái quan tâm đến nhu cầu làm việc của NCT nữa.Và nếu nhu cầu này được đáp ứng, nếu niềm đam mê nghề nghiệp được duy trì, chắc chắn nguồn tài năng vô tận ở lớp NCT sẽ tạo ra những sản phẩm vô cùng quý giá góp phần không nhỏ vào công cuộc xây dựng và phát triển đất nước. Đây là một trong những vấn đề cần được từng gia đình quan tâm, được toàn xã hội vào cuộc.
      3. NCT có tâm huyết và tinh thần trách nhiệm đối với công tác khuyến học khuyến tài.
      Khi mỗi người đã trải qua một thời gian dài được trải nghiệm trong quá trình công tác, làm việc, kiếm kế mưu sinh, hơn ai hết họ (NCT) đều nhận ra giá trị của học vấn, ý nghĩa của sự học, ở đây là thực học; học để trang bị cho bản thân những kiến thức, những hiểu biết, từ đó giúp cho mỗi người hoàn thành tốt công việc, hoàn thành tốt trách nhiệm của mình với gia đình xã hội. Không một ai trong lớp NCT là không nhận ra một thực tế là: “Người chịu khó học, hiểu biết nhiều sẽ trở thành người quan trọng, sống sung túc; người vô học sẽ trở thành con người thấp kém, nghèo khổ”[1]. Do vậy với cương vị là chủ gia đình, họ lo lắng đến việc học hành của con cháu; là trường dòng họ, họ quan tâm đến việc tổ chức động viên các thành viên trong dòng họ phát huy truyền thống hiếu học của gia tộc; là người tiêu biểu trong các khu dân cư, họ góp tiếng nói có trọng lượng động viên bà con trong cộng đồng tham gia phong trào khuyến học khuyến tài. Nhiều NCT nhất là nhóm người từ tuổi 60 đến tuổi 70 còn có nhu cầu làm việc nên chắc chắn bản thân họ còn có nhu cầu học tập, cập nhật thông tin…
      Những NCT là cán bộ hưu trong ngành giáo dục là những người rất giàu kinh nghiệm trong công tác giáo dục nên họ có rất thuận lợi khi tham gia công tác  khuyến học khuyến tài.
Hiện nay phần đông lớp NCT đang có mặt trong các tổ chức Hội khuyến học nói chung và ở xã phường, ở các địa bàn dân cư nói riêng. Họ đã và đang phát huy được tiếm năng to lớn của mình cho phong trào khuyến học khuyến tài. Trong năm qua, nhiều tổ chức Hội Khuyến học bằng mối liên kết với Hội NCT đã phát huy được sự đóng góp có hiệu quả của lớp NCT trong quá trình triển khai thí điểm mô hình “Công dân học tập” theo tinh thần Công văn số 210/CV-KHVN của Hội Khuyến học Việt Nam,..
      Mặc dù vậy, ở các địa bàn dân cư, nơi hằng ngày hằng giờ trực tiếp diễn ra các hoạt động của công tác khuyến học, cần phải quan tâm hơn đến việc phát huy khả năng của NCT . Nội dung liên kết, phối hợp, thúc đẩy phong trào khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học giữa chi hội Khuyến học với Chi hội NCT cần được cụ thể bằng những giải pháp linh hoạt sáng tạo sát hợp với thực tế của địa phương để động viên lôi cuốn đông đảo NCT nói chung và hội viên hội NCT nói riêng tham gia các phong trào khuyến học khuyến tài ở cộng đồng trên địa bàn dân cư./.


ĐINH VĂN LÀNH
(Ủy viên BCH Hội Khuyến học
Quận Hai Bà Trưng)