XÂY DỰNG “ DÒNG HỌ KHUYẾN HỌC” Ở MỘT LÀNG KHOA BẢNG

                                                                                          NGND Nguyễn Kim Hoãn – Chủ tịch Hội Khuyến học Hà Nội trao học bổng cho học sinh xuất 
Yên Hòa ( quận Cầu Giấy) là một làng cổ có lịch sử ngàn năm cùng với đất Thăng Long. Yên Hòa vốn là một xã nông nghiệp có nghề thủ công là nghề làm giấy, làm bánh và buôn bán nhỏ. Từ khi chuyển thành phường tình hình dân cư của phường có nhiều thay đổi lớn. Một bộ phận là người gốc Yên Hòa với nhiều dòng họ lâu đời, các cụ Tổ có cụ là Thượng thư Thẩm Hình viện như cụ Hoàng Quán Chi đỗ Đệ nhất giáp khoa, Thái học sinh năm 1393; có cụ là Trưởng  lục bộ kiêm Tế tửu Quốc Tử Giám như cụ Nguyễn Như Uyên – dòng họ có tới năm cụ đỗ tiến sĩ, được khắc tên trong văn bia tại Văn miếu Quốc tử giám;, có gia đình cả 3 cha con, anh em đều đạt danh tiến sỹ như gia đình họ Đỗ làng Thượng Yên Quyết…Ngày nay, một bộ phận dân làng là cán bộ, bộ đội đương chức hoặc về hưu sống trong các khu tập thể mới xây dựng vài chục năm.
         Yên Hòa có truyền thống hiếu học, có 20 tiến sỹ được ghi nhận tại Văn Miếu Quốc Tử Giám, là một trong 5 “ Làng Khoa bảng” của đất Thăng Long, là một trong “ Tứ danh hương: Mỗ - La - Canh - Cót”. Từ xa xưa người Yên Hòa đã rất chăm lo việc học hành khoa cử để tuyển chọn người tài ra gánh vác việc nước, coi đây là một trong những việc trọng đại của làng xã, xã có “ Quan văn chương’ chăm nom việc học hành; có “ Văn chỉ” để thờ đạo học; có “ Độc thư điền” để biếu người đỗ đạt. Từ trước năm 2000, một số dòng họ đã có hoạt động khuyến học để động viên con cháu tích cực học tiếp bước ông cha.
         Tháng 12/2002 Hội Khuyến học phường được thành lập. Dựa trên đặc điểm của địa phương Hội đã phát triển các Chi hội Khuyến học ở 3 địa bàn: trường học cơ quan, dân cư và dòng họ. BCH Hội phường đã gặp gỡ trao đổi với các cụ trưởng họ và những người có uy tín trong họ về công tác khuyến học. Thấy được mục đích tốt đẹp của Hội phù hợp với truyền thống của dân tộc của dòng họ, các cụ đã cho họp dòng họ và ra quy chế hoạt động.

          Ở dòng họ Nguyễn Vân Sơn, việc học tập được cả dòng họ quan tâm làm theo 8 điều tộc ước từ xa xưa của tổ tiên để lại nhằm gắn kết quan hệ huyết thống. Dòng họ thống nhất đặt phần thưởng: các vị đỗ tiến sĩ thưởng chữ “Nguyễn”, các vị đỗ thạc sĩ thưởng chữ “Phúc”. Trong ngày hội Khuyến học của dòng họ Hoàng, sau lễ tế tổ, một tiến sĩ khoa học của dòng họ đã truyền lại cho con cháu mình ý chí vươn lên, quyết tâm vượt khó và phương pháp học tập của mình để đạt được kết quả . Ở nhà thờ dòng họ Nguyễn Như Uyên có bức tường tranh đắp nổi kể chuyện cụ Nguyễn Như Uyên từ ngày còn bé đi học đến khi thành danh đã luôn nhắc nhở con cháu noi gương học tập, nối tiếp truyền thống tổ tiên. Dòng họ Nguyễn Quang đã tập hợp con cháu trong họ tổ chức ôn tập văn hóa nên kết quả đỗ đại học trong dòng họ đạt cao. Dòng họ Doãn cấp học bổng cho các sinh viên nghèo trong dòng họ, hỗ trợ các cháu làm các đề tài khoa học.
         Dòng họ Trần tuy là một dòng họ không lớn nhưng rất quan tâm đến công tác khuyến học. Từ năm 2000, dòng họ đã cử ra 7 người chuyên lo việc khuyến học, khuyến tài. Vào những ngày giỗ Tổ hàng năm, dòng họ đều tổ chức hành hương về cội nguồn nhà Trần ở Thái Bình, Nam Định để con cháu khắc sâu lời dạy của Tổ tiên “Làm con phải chí hiếu, làm tôi phải tận trung, làm quan phải trong sạch” và “Vua tôi phải đồng lòng, anh em hòa mục, cả nước chung sức”.
          Dòng họ Tô ở làng An Hòa đã từ lâu đời. Chi hội Khuyến học dòng họ thành lập đã thúc đẩy động viên con cháu chăm ngoan học tập, tránh xa các tệ nạn xã hội, không đua đòi ăn chơi, không có cháu nào bỏ học giữa chừng. Các Chi hội dòng họ Quản, họ Nguyễn –An Hòa, họ Ngô và nhiều dòng họ khác cũng thường xuyên quan tâm, động viên khuyến khích con em học tập. Các dòng họ thi đua nhau làm khuyến học để kết quả học tập của con cháu mình đạt tốt hơn.
           Các dòng họ gốc của Yên Hòa hiện nay có vài trăm cử nhân, kỹ sư, thạc sĩ, có hơn 20 tiến sĩ đương đại trong đó có nhiều người nổi tiếng trong phạm vi cả nước như nhà văn hóa Hoa Bằng- Hoàng Thúc Trâm, nữ GS-TS Toán học Hoàng Xuân Sính , tiến sĩ nhạc sĩ Doãn Nho, tiến sĩ vô tuyến điện Hoàng Sước, tiến sĩ-kiến trúc sư Doãn Minh Khôi…
          Với các kết quả đã đạt được, nhiều dòng họ đã được khen thưởng như dòng họ Trần, dòng họ Nguyễn Vân Sơn, dòng họ Hoàng, dòng họ Tô, họ Nguyễn Quang, họ Quản …phong trào “Dòng họ khuyến học” ở Yên Hòa góp phần tích cực đưa công tác khuyến học có chiều sâu, bền vững tạo nên nét đặc trưng của khuyến học Yên Hòa…
        
                                                                                                                                                                                                                                                                                                         VIỆT HUY